Disclaimer: This article was originally written for UKrant / Dutch version below

Not everyone enjoyed the cold, wet spring, but it was a blessing for godwits. ‘We haven’t seen this many chicks survive in years’, says meadow bird researcher Jos Hooijmeijer.

Because of the cold, the grass didn’t grow as fast, which meant farmers cut it later. The result was that godwits were able to better hide their eggs, meaning they were less vulnerable to predators. During the young godwits’ adolescence, the low grass meant that insects were buzzing everywhere, a veritable buffet for the birds. ‘Everything worked out in their favour’, says Hooijmeijer.

After several disastrous years, 2021 looks to be going better. It’s estimated that half of the chicks are still alive, which is extraordinary. ‘But they’re not out of the woods yet. They need to hold on for a few more weeks. In a good year, approximately 15 percent will be left in the end.’ That’s enough to prevent the already declining population from plummeting even further.

Relative

And yet, it’s only relatively good news. Hooijmeijer says the baseline has shifted. ‘In the sixties, this would have been an average year, but today, we call it a good year. Fortunately, godwits are fairly resilient, or they would have gone extinct years ago.’

Saving the godwit will take some work. Some areas are deliberately not being mowed to allow the birds to live there. ‘That’s giving us some time. But more godwits die than are being born every year.’ 

Smorgasbord

There’s also a disadvantage to these sheltered fields in agricultural areas, says Hooijmeijer: ‘They’re a smorgasbord for predators.’ The predators have only benefited from urbanisation and conservation laws over the past few years. More action is needed.

The changing landscape is the biggest factor endangering the meadow bird. ‘In the short term, these lucky breaks are good news’, says Hooijmeijer. ‘But we need a grander plan for agricultural reform if we want to save the godwits.’

---

Goed jaar voor de grutto, maar de populatie blijft kelderen

Het natte, koude voorjaar zinde niet iedereen, maar voor de grutto was het een zegen. ‘Zoveel kuikens die overleven, dat hebben we in jaren niet meegemaakt’, zegt weidevogelonderzoeker Jos Hooijmeijer.

Het gras groeide door de kou trager, waardoor boeren pas later konden maaien. Gevolg: de grutto kon haar eieren beter verstoppen en dus vielen ze minder ten prooi aan rovers. En precies tijdens de puberteit van de jonge grutto’s zorgde de lage grashoogte ervoor dat insecten als een vliegend buffet rondzwermden. Een ‘perfect storm-scenario’, aldus Hooijmeijer.

Na een aantal rampjaren lijkt 2021 een opsteker. Naar schatting leeft de helft van de kuikens nog: uitzonderlijk goed. ‘Maar ze zijn nog niet helemaal uit de leerschool. Ze moeten nog een paar weken overleven. In een goed jaar blijft er dan nog zo’n 15 procent over.’ Genoeg om de afnemende populatie niet verder te laten kelderen.

Relatief

Toch is het maar relatief goed nieuws. Een shifting baseline, noemt Hooijmeijer het. ‘In de jaren zestig zou het een gemiddeld jaar zijn; vandaag de dag noemen we het een bijzonder goed jaar. Gelukkig kan de grutto tegen een stootje, anders was ie allang uitgestorven.’

Er moet dus nog een hoop gebeuren om de grutto te redden. Er zijn percelen die vanwege de vogels bewust niet gemaaid worden. ‘Daarmee winnen we tijd. Maar elk jaar sterven er meer grutto’s dan er geboren worden.’ 

Uithangborden

Zulke schuilplekken in landbouwgebied hebben bovendien een nadeel, zegt Hooijmeijer: ‘Het zijn als het ware uithangborden voor predatoren.’ En die hebben de afgelopen jaren juist geprofiteerd van verstedelijking en beschermingswetten. Er moeten dus grotere stappen gezet worden.

Het veranderende landschap is de belangrijkste factor die de weidevogel de das om doet. ‘Op korte termijn zijn deze gelukstreffers goed nieuws’, zegt Hooijmeijer. ‘Maar we hebben een deltaplan landbouwhervorming nodig om de grutto te redden.’