Door Jochem Baas

Voor de Educatiestudenten is het een verplicht vak, waar je in het tweede jaar mee begint: Vakdidactiek 1. In dit vak leer je lesgeeftechnieken die specifiek passen bij het schoolvak dat je geeft. Bij de meeste schoolvakken gebruiken docenten hiervoor een bestaande lesmethode, de schoolboeken die je je misschien nog herkent van toen je zelf op de middelbare school zat. Voor Vakdidactiek 1 moet je zo’n methode analyseren aan de hand van de theorie die je in het vak hebt geleerd, zodat je de sterke punten en de tekortkomingen van de methode die je stageschool gebruikt kunt benoemen.

Het kunnen beoordelen van lesmateriaal is belangrijk. Later als docent heb je op een gegeven moment namelijk inspraak over welke methode, en dus de boeken, die de school gaat gebruiken voor jouw vak. Daarnaast kan je zelf lesmateriaal bedenken om de tekortkomingen van een lesmethode aan te vullen.

Voor het vak Informatica werkt het net even anders: landelijke lesmethodes bestaan eigenlijk niet. Op veel scholen gebruiken de informaticadocenten dan ook lesmateriaal dat ze zelf gemaakt hebben, dat ze aanvullen met van alles dat ze op internet kunnen vinden. Bij mij op de stageschool was dat niet anders, en daarom heb ik ervoor gekozen om een tutorial op internet te analyseren: de SQL-tutorial op codecademy.com. SQL is de taal die gebruikt wordt om databases te raadplegen, en is vereiste kennis voor alle leerlingen informatica. Daarom is het belangrijk dat de leerlingen een goede lesmethode krijgen. Maar hoe goed is deze tutorial op internet?

Kort gezegd is de SQL-tutorial niet heel goed. Normaal gesproken kun je vragen en opdrachten onderverdelen in vier categorieën, waarbij de simpelste categorie toetst of de leerling de leerstof onthouden heeft, en de categorieën daarboven toetsen of de leerling dat ook begrijpt en daar ook iets mee kan doen. Deze onderverdeling heeft een sterke wetenschappelijke basis en wordt door veel producenten van lesmateriaal gebruikt. De tutorial over SQL paste alleen niet in deze onderverdeling: bij meer dan de helft van de opdrachten moest de leerling iets letterlijk overschrijven. Daarom heb ik een extra categorie toegevoegd, nog voor de categorie Onthouden, namelijk de categorie Overschrijven. Vragen en opdrachten waarbij de leerling stukken tekst en code over moet schrijven helpen niet bij het aanleren van de leerstof, en dus zijn al deze opdrachten eigenlijk een verspilling van de moeite.

De tutorial ziet er visueel wel goed uit, en het geeft leerlingen ook wel de indruk dat ze iets leren doordat de resultaten van de stukjes code die de leerling overschrijft wel kloppen, en de leerling constant groene vinkjes krijgt na elke opdracht die correct is gemaakt. Daarom is het ook zo belangrijk dat je als educatiestudent leert om lesmateriaal te beoordelen. Als je alleen op je gevoel af zou gaan zou je denken dat dit een prima methode was, maar als je hem analyseert blijkt de methode toch niet zo goed te zijn. Als je dat eenmaal weet, kun je als docent een andere methode zoeken of een eigen methode maken, en kan je er dus voor zorgen dat je leerlingen écht iets leren.